İhraç Edilen Öğretim Üyeleri Hakkında Verilen Anayasa Mahkemesi Kararının Sonuçları

Yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan ve Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararı ile hakkında göreve iade kararı verilen, eski çalıştıkları kurum yerine bir başka kuruma ataması yapılan kamu görevlileri, eski çalıştıkları kurumlara geri dönmeyi talep edebilirler.

Anayasa Mahkemesinin 30.06.2022 tarihli 2018/137 E. 2022/86 K. sayılı kararı ile 7075 sayılı kanunun 10. maddesinin 4. cümlesinde geçen ” … Ankara, İstanbul, İzmir illeri dışında ve 2006 yılından sonra kurulan yükseköğretim kurumlarına öncelik verilmek kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından kamu görevinden çıkarıldığı yükseköğretim kurumu haricinde tespit edilecek yükseköğretim kurumlarından birine … “ ibaresinin Anayasanın 13. ve 20. maddelerine aykırı olduğu tespit edilmiş ve ilgili ibare iptal edilmiştir.

Bahse konu Anayasa Mahkemesi kararı 12.01.2023 tarihli ve 32071 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış ve 7075 sayılı kanunun 10. maddesi ” … yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan öğretim elemanları için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilir. Kamu görevine iade edilmesine karar verilenlerin eski kadro veya pozisyonuna atanması esastır. (İptal üçüncü cümle: Anayasa Mahkemesi’nin 24/12/2019 tarihli ve E.: 2018/159, K.: 2019/93 sayılı Kararı ile.) Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilenlerin atama teklifleri; (İptal ibare: Anayasa Mahkemesi’nin 30/6/2022 tarihli ve E.: 2018/137, K.: 2022/86 sayılı Kararı ile.) önceki kadro unvanlarına uygun olarak on beş gün içinde yapılır. … “ şeklini almıştır.

Yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan ve Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararı ile hakkında göreve iade kararı verilen kamu görevlilerinin eski çalıştıkları kurumlara geri dönebilmeleri ve orada çalışmaya devam edebilmeleri için öncelikle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

Başvuru dilekçesi dahilinde yukarıda bahsi geçen Anayasa Mahkemesi kararına da atıf yapılmak suretiyle kamu görevinden çıkarılmadan önceki kurumdaki görevlerine iadelerinin ve buna ilişkin gereğinin yapılması talep edilmelidir.

Burada alternatif olarak, mevcut durumda çalışılmakta olan kuruma başvuru yapılması ve böylece daha önceki çalışılan kurumdaki göreve iadenin talep edilmesi mümkün ise de çalışılan kurum da Yükseköğretim Kurumu Başkanlığına bağlı işlem tesis edeceğinden direkt olarak Yükseköğretim Kurumu Başkanlığına müracaat edilmesi süreci hızlandıracaktır.

Bahse konu talepler mevcut durumda Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca reddedilmektedir. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı talebin reddine gerekçe olarak;

“2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 153 üncü maddesinde;

“Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.”

“Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar.”

“İptal kararları geriye yürümez.”

“Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar.” hükümleri yer almaktadır.

Bu kapsamda Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu tarafından kamu görevine iade edilenlerden 30/6/2022 tarihli ve E: 2018/137, K: 2022/86 sayılı Anayasa Mahkemesi kararının yayımlandığı 12 Ocak 2023 tarihi öncesinde Yükseköğretim Kurulunca atama teklifi yapılanların, söz konusu karar sonrası haklarında yeniden atama teklifi yapılması konusundaki başvurularına Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının geriye yürümeyeceği konusundaki Anayasa hükmü uyarınca işlem yapılamamaktadır.” ifadelerini sunmaktadır.

Yükseköğretim Kurumu Başkanlığının talebin reddine yönelik işlemi “Anayasanın Üstünlüğü Prensibi” ve “Hukuk Devleti İlkesi” gereği hukuka aykırı niteliktedir.

Ayrıca, Anayasa Mahkemesinin 30.06.2022 tarihli 2018/137 E. 2022/86 K. sayılı kararı ile 7075 sayılı kanunun 10. maddesinin 4. cümlesinde geçen ibarenin iptali ile yeni bir hukuki durum meydana geldiğinden yerleşik Danıştay içtihatlarıyla da sabit olduğu üzere ilgililerin oluşan yeni durumdan yararlanmak üzere idareye başvurabilecekleri ve istemlerinin reddi halinde ise yürütmenin durdurulması talepli olarak idari işlemin iptali istemiyle dava açabilecekleri açıktır.

Sonuç olarak, Yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan ve Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararı ile hakkında göreve iade kararı verilen kamu görevlilerinin, Anayasa Mahkemesinin 30.06.2022 tarihli 2018/137 E. 2022/86 K. sayılı kararı ile eski çalıştıkları kurumlara iadelerini talep edebilmeleri mümkün olup işbu hale dair öncelikle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bir talep dilekçesiyle başvurmaları, talebin reddi halinde ise yürütmenin durdurulması talepli olarak idari işlemin iptali için dava açmaları gerekmektedir.

İdari işlemin iptali için dava açılması halinde, Anayasa Mahkemesinin 30.06.2022 tarihli 2018/137 E. 2022/86 K. sayılı kararı ile 7075 sayılı kanunun 10. maddesinin 4. cümlesinde geçen ” … Ankara, İstanbul, İzmir illeri dışında ve 2006 yılından sonra kurulan yükseköğretim kurumlarına öncelik verilmek kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından kamu görevinden çıkarıldığı yükseköğretim kurumu haricinde tespit edilecek yükseköğretim kurumlarından birine … “ ibarenin kaldırılması sebebiyle lehe sonuç elde edilebilecektir.